Volgens Dunning en Kruger zijn mensen niet altijd goed in het inschatten van hun eigen competentie-niveau. Mensen die incompetent zijn in een taak - schatten hun prestaties hoger in - dan dat deze in werkelijkheid zijn! Ons zelfvertrouwen blijkt sneller te groeien dan onze competentie. Met deze stelling kwamen David Dunning en Justin Kruger in 1999.
De achterliggende reden voor dit psychologisch effect is - dat als je niéts van een onderwerp weet, dan besef je je dat je nog niets weet. Maar als je je er vervolgens in gaat verdiepen, of een vaardigheid ontwikkelen, dan kun je als relatieve leek al snel het gevoel (de illusie) krijgen dat je heel wat weet/ kunt. Je gaat jezelf overschatten. Naarmate je meer leert, ontstaat er een realistische kijk op je competenties, met begrip voor je sterke en zwakke punten. Pas als je al je over een onderwerp veel weet - pas dan besef je hóeveel je daarover eigenlijk nog niet weet.
Wanneer je geconfronteerd wordt met het feit dat je kennis beperkt is voelt dat vervelend. Niemand wordt graag geconfronteerd met zijn relatieve onvermogen. Hierdoor neemt je zelfvertrouwen op dat vlak af. Deze schommeling in zelfvertrouwen wordt wel Mount Stupid genoemd. Zien nevenstaande grafiek.
Het tegenovergestelde komt ook voor. Mensen die erg ervaren zijn met een bepaald onderwerp - onderschatten zichzelf. Dit wordt het imposter syndroom genoemd. Zij gaan ervan uit dat anderen nét zo capabel zijn als zijzelf. Incompetente mensen vergissen zich dus doordat ze zichzelf te hoog inschatten, terwijl competente mensen zich vergissen doordat ze anderen te hoog inschatten.
Tijdens een EK- of WK-voetbal wordt wel gekscherend gezegd dat Nederland 17 miljoen bondscoaches heeft. Velen weten iets van voetbal, en denken het al snel beter te weten dan de bondscoach. Een mooi voorbeeld is ook dat mannen hun eigen rijvaardigheid overschatten. Zo dacht podcast host Paul toch écht wel te kunnen rijden, te kunnen racen zelfs. Tót dat hij naast Tom Coronel (op het circuit Monza) plaats neemt. En met geknepen billen zich áf vraagt wannéer Tom de voor een bocht gaat remmen.
Uit onderzoek blijkt dat de mate waarin het Dunning-Kruger effect zich voordoet, afhankelijk is van de moeilijkheidsgraad van een taak. Vooral bij makkelijkere taken zijn mensen met minder vaardigheden zich minder bewust van hun onbekwaamheid. Terwijl juist bij moeilijkere taken mensen met meer vaardigheden zich weer minder bewust zijn van hun bekwaamheid.
Als wij niet kunnen vertrouwen op ons eigen inschattingsvermogen om onze competenties juist te kunnen inschatten, dan kunnen we onszelf in lastige posities brengen. We geven een presentatie terwijl er eigenlijk nog weinig van af weten. (“In het land der blinden is eén oog Koning”). Of erger - een natuurgids neemt zijn groep toeristen mee de bergen in terwijl hij nog onervaren is. Bij Deltavliegen is het een bekend probleem. Er komt als snel een punt waarop de cursist zijn vliegvaardigheden overschat. Wat onherroepelijk leidt tot brokken (of erger). In het beste geval loopt het af met een gebroken ego.
Als je beseft wat het risico van het Dunning Kruger effect is, dan kun je de kans erop minimaliseren. Door anderen te vragen hóe zij jouw competenties inschatten, en waar je in kunt verbeteren. Daarnaast is het goed je te omringen met mensen met kennis van zaken, om jezelf te realiseren dat er nog genoeg te leren is. Geef jezelf de tijd. Sta open voor feedback. Hoe meer je je verdiept in een onderwerp, des te meer blinde vlekken je als vanzelf gaat ontdekken.
Er is ook kritiek op het Dunning Kruger effect. Vaak op de wijze van meten. Het Dunning-Krugereffect kan ook te onrecht worden aangevoerd om iemand zijn onkunde te verklaren.
Het verschijnsel is onderzocht met een reeks experimenten onder leiding van de psycholoog David Dunning en zijn promovendus Justin Kruger. Met betrekking tot een gegeven vaardigheid stelden zij als hypotheses op dat incompetente individuen:
Kruger en Dunning toetsten bovenstaande hypothesen bij eerstejaars studenten. In vier experimenten. Waarbij gevoel voor humor, kennis van grammatica en logisch redeneren werden getest. Dunning en Kruger zagen dat deelnemers met een score in het laagste kwartiel (25%) hun eigen kunnen en testscores zwaar overschatten. Waar de tests aangaven dat zij in werkelijkheid het 12de percentiel zaten (de laagste 12%) , hadden de deelnemers zelf het idee dat zij tot wel in het 62ste percentiel zouden uitkomen.
Ondertussen hadden deelnemers die daadwerkelijk de capaciteiten in huis hadden de neiging hun eigen kunnen té laag te waarderen. Deelnemers die de hun opgedragen taken als makkelijk beschouwden, schatten in dat deze taken ook voor anderen wel eenvoudig zouden zijn. Wat niet het geval is.
Het Dunning Kruger effect werd al waargenomen door een aantal filosofen. Dunning en Kruger refereren aan een uitspraak uit 1951 van de Brit Bertrand Russell: "Eén van de pijnlijke dingen van onze tijd is - dat zelfverzekerde mensen dom zijn, terwijl mensen met verbeeldingskracht en inzicht juist zoveel twijfel en besluiteloosheid kennen”. Waar deze in 1933 over de fundamentele oorzaak van de problemen in de wereld al opmerkte: "In de wereld van vandaag lopen de domkoppen over van zelfverzekerdheid, terwijl de slimmeriken een en al twijfel zijn". Hoe actueel - anno 2025 (het presidentschap en de invloed van tech miljardairs in de Verenigde Staten).
Bron:
WAT KAN IK VOOR JOU BETEKENEN
Ik help (afdelings) managers en teams in productie, logististiek, dienstverlening of non-profit.
Met het realiseren van Zelforganisatie.
Met als resultaat: meer betrokkenheid, lager verzuim, verantwoordelijkheid en een beter resultaat.
Copyright © Alle rechten voorbehouden
