INSPIRATIE
The human’s brain is an extraordinary 3 ½ pounds glenn.
The moment you think you understand it - it comes up with something else
Robin Williams
Eigenlijk is het gek. We weten hoe we onze telefoon moeten bedienen. Al helemaal hoe onze auto te besturen. Maar wat weten we over ons brein? Aan welke knoppen kunnen we draaien, bewust of onbewust?
Albert Einstein
Vooruitlopend op het lezen van het boek “Puberbrein binnenstebuiten” van Hub Neis en Yvonne van Sark wilde ik eerst mijn eigen hersenen leren kennen. Ik was van plan daar een artikeltje over te schrijven. Dat is mislukt. Want hoe meer ik me verdiep in m’n eigenste brein, des te meer gaat er een wereld voor me open. En hoe meer ik leer, des te meer ben ik me bewust van wat ik laat liggen.
Dankzij veel ontdekkingen uit de neurowetenschap is er behoorlijk wat bekend over het functioneren van ons brein. Gisteravond (4 nov. 2020) was er nog een interessant programma "Tips voor een fit brein" op NPO1 door neuropsycholoog Erik Scherder over - hoe hou je je brein fit. Wanneer je begrijpt hoe het brein werkt, bij jou en bij anderen, dan kún je daar rekening mee houden. Wat kan leiden tot beter resultaat en misschien zelfs een blijer (zorgelozer) leven!
Het webinar “Gebruiksaanwijzing van je hersenen” van Brigitte Spee was een brein-opener. Als ervaringsdeskundige illustreert zij haar verhaal met mooie voorbeelden uit haar praktijk bij de NS. Daarnaast heb ik 2019 bij Royal FloraHolland een drietal workshops gevolgd bij Ayca Szapora. Over “12 principes van verandering”. Al met al nu al te veel stof voor mijn hersens om te herkauwen. Wil je meer weten - lees het boek “veranderen voor luie mensen” door Ayca Szapora & Paul Smit.
Kennis van je brein is toepasbaar op veel terreinen. Zoals motivatie, communicatie, beslissen, leren en (organisatie) verandering. Na een eerste deel 1 hoe werkt je brein, komen in deel 2 een aantal van deze gebieden aan bod. Ons brein weegt zo’n 1,4 kilo, en bestaat uit een slordige 86 miljard hersencellen/ neuronen. Deze dragen signalen over - in het netwerk van 10 tot 100.000 verbindingen (!) per neuron. Via neurotransmitters (“boodschapstof”) - dopamine, serotonine en oxytocine in de synaptische spleet tussen neuronen. Hoe vaker neuronen samen optrekken, des te gemakkelijker dit zich herhaalt. Erik Scherder benadrukte om juist de “witte vlakken”, de verbindingen tussen de hersencellen in goede staat te houden.
Ons brein bestaat uit 3 delen. Elk met specifieke kenmerken.Onze oude/ “lagere” hersenen bestaan uit :
Samengevat: het Reptielenbrein is puur gericht op overleven. Ons Zoogdierenbrein wil vooral plezier maken en pijn vermijden. En met onze Neocortex kunnen we nadenken en plannen. De twee oudere delen zijn vaak sterker dan de nieuwe. Routine en emotie winnen het van de ratio!
Ons brein verwerkt 11 miljoen bits (signalen) per seconde. Waarvan we ons er slechts 60 van bewust zijn. We zijn ons dus nog niet bewust van 1% van alles wat we aan data verwerken. Dan gebeurt dus meer dan 99 % onbewust!! Ons bewustzijn kan slechts 1 ding tegelijk. Met 10 tot 20 tennisballen in de lucht vang je d’r ook geen. Daarom behandelen we slechts eén bal per keer.
Bewust besluiten doen we met de Neocortex. De twee oudere delen zijn echter dominant en overrulen de Neocortex vaak snel. Dit maakt dat goede voornemens, doelen en plannen vaak blijven steken in mooie intenties. Uiteindelijk bepaalt het onbewuste vaak een besluit. Het bewuste maakt daar dan noodgedwongen een mooi verhaal van. Het verzint gewoon een ander verhaaltje om je gedrag te rechtvaardigen. Dat heet cognitieve dissonantie.
We maken grootse plannen om er meestal achter te komen dat het anders loopt, dan dat we voor ogen hadden. Bijvoorbeeld: “zo is van alle mensen die op dieet gaan is 87% na het dieet zelfs zwaarder dan ervoor”.
Een mooi voorbeeld hoé onze brein delen samen (of tegen) werken komt uit het e-paper van Ayca Szapora. Dit is zó exemplarisch en herkenbaar dat ik hier weinig aan toe te voegen heb. Ik heb het nagenoeg integraal overgenomen:
“Je staat op de weegschaal, kijkt in de spiegel. In je Neocortex komen gedachten op als - wat zou het mooi zijn om wat gewicht te verliezen. Als snel ontstaat er het voornemen: ik ga 10 kg afvallen. Daar ben je 100% van overtuigd. De verhalenmaker in ons hoofd is verstandig, en in staat de lagere primaire delen van ons brein voor een moment te sussen. Het reptielenbrein heeft niks met diëten, die wil gewoon eten om te overleven. Ook ons zoogdierenbrein staat niet te juichen. Die wil lekker suiker en vet om het beloningssysteem te activeren.
Je wordt ’s-ochtends wakker, zet je eerste kopje koffie. Waarbij je Neocortex zegt “geen suikers!” - en je drinkt je koffie zwart. Het zoogdierenbrein protesteert en zegt “wat doe je nou?” Dit smaakt nergens naar - ik wil zoet!” De Neocortex pareert deze opmerking en krijgt het zelfs voor elkaar dat je een gezond ontbijt neemt.
Op het werk laat je tijdens de lunch het broodje kroket uiteraard staan. En je neemt spa rood in plaats van cola. Vol trots vertel je je collega’s dat je 10 kilogram gaat afvallen. En dat je hiervoor de hele dag al goed bezig bent. Je licht je collega’s uitgebreid toe waarom je dit doet. Je vindt het belangrijk gezond te zijn, en je wilt er na de winter op het strand er goed uit zien.
’s-Avonds eet je thuis - een stuk minder dan normaal. En ook het toetje laat je staan. Je bent écht goed bezig! Om 20 uur heb je nog een borrel. De serveerster komt langs met de bitterbalen. Bij het eerste rondje hoor je jezelf nog zeggen “dank je, ik ben op dieet”. Je reptielenbrein komt in opstand - en roept “hongerrr!!”. Eigenlijk heb je ook te weinig gegeten, je reptielenbrein pikt dit niet. Dan ontdekt je zoogdierenbrein bij de tweede ronde opnieuw al het lekkers. Met de mosterd ernaast lijken die bitterballen een ware vijfsterrenmaaltijd. Het water loopt je in de mond! De Neocortex doet nog een laatste poging: “afblijven! Je wou toch afvallen?!”.
Opeens gaat je hand richting de schaal - pakt een bitterbal, doopt die in de mosterd en gaat naar je mond. Heerlijk! Hemels! Wat een gelukzaligheid. Het reptielenbrein en het zoogdierenbrein hangen nu de slingers buiten. De zojuist verslagen Neocortex roept nu niet “wat doe je, je staat bitterballen te eten?!”. Neen - die verzint nu een ander verhaal. Zoiets als “ach ja, eén bitterbal- dat zal het verschil toch niet maken? Ik heb heel de dag gezond gegeten en je moet ook van het leven genieten, nietwaar? Weet je, ik eet er 3, dan stop ik, echt”.
Vervolgens biedt je collega je een glas wijn aan. Je kijkt om je heen -0 ziet al je collega’s met een glas bier of wijn. Weifelend zeg je nog “uuh, doe mij maar Spa rood”. Dan roepen je collega’s in koor “doe niet zo flauw joh, drink toch een glaasje mee”. Voor je het weet zeg je “O.K.”. En daar sta je - met in de ene hand een bitterbal en in de andere hand een glas wijn”.
Je hebt weinig gegeten dus de alcohol stijgt direct naar je hoofd. En maakt dat de remkracht van de Neocortex rap afneemt. Bitterballen, vlammetjes en kaassoufflés verdwijnen nu in tempo in je slokdarm. Eenmaal thuisgekomen stap je in bed met een drie glazen rode wijn, en negen snacks achter de kiezen. Net voordat je in slaap valt roept je Neortex nog “morgen, dan gaan we beginnen met afvallen, écht”.
Het webinar “Gebruiksaanwijzing van je hersenen” van Brigitte Spee was een brein-opener. Als ervaringsdeskundige illustreert zij haar verhaal met mooie voorbeelden uit haar praktijk bij de NS. Daarnaast heb ik 2019 bij Royal FloraHolland een drietal workshops gevolgd bij Ayca Szapora. Over “12 principes van verandering”. Al met al nu al te veel stof voor mijn hersens om te herkauwen. Wil je meer weten - lees het boek “Veranderen voor luie mensen” door Ayca Szapora & Paul Smit.
WAT KAN IK VOOR JOU BETEKENEN
Ik help (afdelings) managers en teams in productie, logististiek, dienstverlening of non-profit.
Met het realiseren van Zelforganisatie.
Met als resultaat: meer betrokkenheid, lager verzuim, verantwoordelijkheid en een beter resultaat.
Copyright © Alle rechten voorbehouden
