ZELFORGANISATIE ESSENTIAL
Donderdag 14 Nov. 2024 was ik te gast bij Saxion - de lectorale rede van Paul Preenen. Een louterende middag - tussen studenten (wat zijn ze jong!) en veel onderwijs- en onderzoek gerelateerde gasten.
Pauls lectoraat in Employability Transition is eén van de 5 lectoraten binnen Saxion's onderzoeksgroep Human Capital. Dé grootse Human Capital onderzoeksgroep in Nederland.
De motivatie van Paul voor dit werk, naást zijn werk als Senior Researcher binnen TNO Work and Organizational Behavior, is het best samen te vatten met
Ik gun ieder de beste banen, met de beste mensen. Daarom doe ik onderzoek
Paul Preenen
Dit gaat zó ver dat zijn collega's spreken van "het Paulgoritme": voor de medewerkers voldoende uitdaging in werk aanbrengen/ behouden. Goed werk - als middel voor innovatie & groei. Leidend tot een geavanceerde én mensgericht industrie
Marjolein ten Hoonte, directeur Arbeidsmarkt en Sociale Impact Randstad, neemt ons mee in the state of art:
Taylor joeg ons de fabriek in, nu vind je de lopende band overal.
Marjolein ten Hoonte
Toepassing van technologie leidt vaak tot ontmenselijking van werk! Tot slecht betaalde arbeid en slechte arbeidsrelaties.
We waren net af van kinderarbeid
Marjolein ten Hoonte
Als eén van de oorzaken noemt Marjolein ten Hoonte het opknippen van werk in afzonderlijke stukjes. Als voorbeeld vertelt zij over het plaatsen van een laadpaal thuis:
Het plaatsen van een laadpaal thuis:
Jessie Koen, Organizational Psychologist/ Senior Scientist bij TNO en UvA haalt als voorbeeld van ontmenselijking van werk - een voorbeeld aan van Sharon Parker. Hóe een pakketbezorger van Amazon wordt ontslagen .. door een algoritme. En daar vervolgens bezwaar tegen aantekent.
Ontslagen door een algoritme:
de pakketbezorger die over het algemeen prima functioneert - mist zo rond 18.00 's-avonds een pakketje (mensen niet thuis), en neemt dat mee terug
ook bij een tweede bezorging kan dat pakketje niet worden afgeleverd
dit leidt tot een slechte rating - waarop het systeem besluit deze medewerker te ontslaan!
de medewerker gaat hiermee niet akkoord. Moet via chatbots wekenlang onderhandelen om uiteindelijk het geautomatiseerd het definitieve besluit te krijgen: ontslagen! Hier komt geen menselijk contact aan te pas. Volgens Amazon kunnen leidinggevenden bij het systeem wel ingrijpen.
Bron: Jessie Koen
Paul zelf trekt de ontmenselijkte werkomgeving nog even door, naar Amazon medewerkers die in flessen moeten plassen om targets te kunnen halen. De productiviteit van werknemers in magazijnen van Amazon wordt in de gaten gehouden door een computersysteem. Een belangrijke waarde is de Time of Task, kortweg TOT. Hiermee meet de computer hóelang een werknemer geen nieuw pakketje scant. Als een personeelslid niet hard genoeg werkt, genereert ook dit systeem automatisch een waarschuwing of ontslagbrief.
Dit doet mij denken aan een tegengestelde ervaring:
Patatje mét:
Ik had zin in een patatje, de afgelopen week in Utrecht Centrum. En ik had geen zin in een trendy zak (met dito prijs) van Manneken Pis of andere blitse zaak. Dus koos ik voor de FeBo. Bij deze kleine FeBo aan de Lange Elisabethstraat gelukkig geén schermen waarop je kunt bestellen, maar gewoon aan "de balie". Ik eet friet graag met mosterd. Ik kreeg de keuze uit "zure mosterd" als bij de kroket óf de zoete mosterdsaus. Ik koos voor het eerste en kreeg alvast wat zakjes om open te maken, terwijl mijn friet gebakken werd.
Wat me opviel is dat de (enige) medewerker bij elke klant hardop giste wat zijn of haar bestelling zou zijn. En met regelmaat zat hij goed! Sowieso was er een gesprekje. En toen de "snack muur" even vastliep - ging (een deur in) die muur open en werd het euvel met verontschuldiging ter plekke hersteld. Hulde! En de friet - die smaakte goed.
De huidige inzet van technologie wordt wel de 4'e (industriële) revolutie genoemd. Een eerste revolutie, eind 18'e eeuw, kwam voort uit de uitvinding van de stoommachine en de daaropvolgende mechanisering. De tweede industriële revolutie, eind 19'e eeuw werd gekenmerkt door de wijdverbreide beschikbaarheid van elektriciteit en massaproductie. De derde revolutie werd gekenmerkt door het gebruik van computers, de ontwikkeling van Informatie en Communicatietechnologie en internet - in de 20'ste eeuw.
Deze 4'de technologische revolutie is wélkom vanwege
Inzet van nieuwe technologie heeft gevolgen voor het werk en de werkbeleving.
Technologie verandert de manier van werken. Positief of negatief,
maar nooit neutraal
Jessie Koen
Technologie
Technologie zónder de medewerkers blijkt minder efficiënt dan
de inzet van de mens mét robotprocessen.
Paul Preenen
Jessie Koen vertelt over een experiment met ondersteunende technologie binnen VDL - Van der leegte. Twee groepen worden gevraagd een accu in elkaar te zetten. De eerste groep heeft de beschikking over papieren instructies. De tweede groep maakt gebruik van projectietechnologie. Lampjes lichten op wat je (opeenvolgend) moet (gaan) doen. Conclusie: lager opgeleid personeel mét projectie werkt net zo snel als hoger opgeleid personeel met papieren instructie!
Mooi voorbeeld van Arbeids ondersteunende technologie is de CoBot of Collaborative Robot. Deze robot is bedoeld om mét mensen samen te werken in een gemeenschappelijke werkomgeving. Een CoBot verschilt daarmee van traditionele industriële robots, die ontworpen zijn om zelfstandig of met beperkte begeleiding in een afgeschermde omgeving te opereren. Terwijl de CoBots de mens ondersteunen en ontlasten in een gezamenlijk werkproces. Zo kan de technologie zwaar - gevaarlijk en - vies werk ondersteunen.
CoBots inlementeer je door de medewerkers
te betrekken!
Milan Wolffgramm
Technologische innovaties vormen een risico voor de Kwaliteit van de Arbeid! Wanneer de technologie slecht wordt geïmplementeerd, pakt het uit - tegengesteld aan de menselijke behoefte. En worden mensen er ziek van.
(De organisatie van) Werk wordt nú beschouwd als bottleneck voor innovatie. Of op z'n best - als sluitpost. Dat kan en moet anders. Vraag is
Hoe wordt werk de sleutel in plaats van het slot - voor toepassing van technologie
Jessie Koen
Een integraal organisatieontwerp volgens de principes van de Socio Techniek kan hier uitkomst kan bieden. Het productieproces zodanig optimaliseren dat het de Kwaliteit van de Arbeid ten goede komt. Volgens Peter Oeij - Senior research scientist & consultant bij TNO, in een deel workshop.
Eén van de eerste toepassingen van nieuwe technologie - waren robots in de zorg. Helaas liggen daarvan de eerste alweer in de kast en zijn de betreffende start-ups failliet verklaard.
Ook in productie zijn er mislukkingen. Jessie Koen noemt een voorbeeld van het robotiseren van een proces om zalmsnippers in een bakje te doen. Dat is koud werk, en de verwachting is dat medewerkers er blij mee zullen zijn. Maar Het tegenovergestelde blijkt het geval. Wat rest voor de mens is het in kratten stapelen. Daarmee verliezen de medewerkers de connectie met het product. Hun werk en de arbeidstevredenheid gaan achteruit.
Een voorbeeld op grotere schaal betreft het Amerikaans Littoral Combat Ship (LCS). Vanwege personeelstekort worden hier alle scheeps gerelateerde taken vervangen door technologie. De verwachting was: een hogere productiviteit. Maar uiteindelijk werd er slechts 1/3'e bereikt, van wat er normaliter gedurende een missie kan worden bereikt. Het restant van het werk voor bemanningsleden was minder gevarieerd, maar wel complexer. Dit belemmert de productiviteit.
Voor succesvolle technologie implementatie is het van belang de menskant van technologie benadrukken.
Sociale innovatie + technologische innovatie = integrale innovatie
Paul Preenen
Goed werk betekent:
Paul Preenen verwijst naar Sharon Parker die een onderscheid maakt naar SMART principes, als kenmerk voor goede banen
Vraag is hóe we door technologie werk beter én leuker maken - zodat we ons meer gewaardeerd voelen. Hoe zetten we de technologie meer mensgericht in.
Succesvolle techniek
kan niet zonder mensen
Marjolein ten Hoonte
Dat betekent vooruitgang voor de driehoek - mens - organisatie met -techniek. Voor het realiseren van zowel - organisatiedoel, als - goed werk voor de medewerkers, als - een goed resultaat voor de cliënt/ patiënt.
Paul Preenen onderscheidt als volgende bouwblokken voor een mensgerichte organisatie:
Mooi voorbeeld van een succesvolle toepassing van mensgerichte technologie zijn de al genoemde CoBots - Collaborative Robots.
Een andere toepassing is het gebruik van Smartglasses in de zorg. Waar de Google bril in 2014 voor het grote publiek bijna mislukt is, kan deze bijvoorbeeld door een wijkverpleegkundige worden gebruikt wanneer ze een wond verzorgt. Door de Google bril kijkt het ziekenhuis mee en kan direct aanwijzingen geven. Zo wordt deze bril ván "flop in de maatschappij" tot een mooie toepassing in de zorg.
Van zichzelf kan zo'n bril niet zo heel veel -
je moet het ontwikkelen.
Niek Zuidhof
Een ander voorbeeld van goed gebruik van technologie is het gebruik van duikrobots bij de politie. Een duikrobot kan een groot oppervlak scannen, waardoor de menselijke duiker gericht te werk kan gaan. Mooi voorbeeld van samenwerking tussen mens en technologie.
Als laatste voorbeeld noemt Jessie Koen een gebitsscan bij de tandarts. Oftewel " digitaal happen". Dit levert binnen 2 minuten een compleet beeld van het gebit. Van bijzonder hoge kwaliteit, in een mum van tijd en nog duurzaam ook (geen bitjes meer nodig).
Om maar niet te spreken van nog komende nano-robotjes om je gebit schoon te maken.
Toepassing van technologie leidt vaak tot - slechtere banen - een dalende betrokkenheid en uiteindelijk een - mislukt project!
Het aantal geslaagde technologie implementaties is kleiner dan 30% !
Voor grote projecten zelfs (zoals bij de Belastingdienst) zelfs kleiner dan 7%
Paul Preenen
Hoofddoel van technologie implementaties is efficiëntie. Het mensaspect (de sociale gevolgen) wordt gezien als collatoral damage
Paul Preenen
Hoe kun je het gebruik van deze nieuwe technologie implementeren, zodat het aanslaat bij de medewerkers. Peter Oeij ziet voor geslaagde implementatie een bredere rol voor HR. Die wordt nu vaak ervaren als blok aan het been, en pas bij de "uitrol" van nieuwe technologie betrokken. Innovatie wordt door immers door de top bepaald. HR heeft nu te veel een instrumentele rol, zolang "de dossiers maar op orde zijn".
Een bredere rol begint bij de opleiding van HR respectievelijk de Ingenieurs. Het is van belang om ze bij-elkaar over de schutting te leren kijken.
Verder lezen:
lectorale rede Paul Preenen ‘Succesvolle technologie op het werk bestaat niet zonder mensen!’
interview ‘Het werk van de toekomst’ volgens Paul Preenen
WAT KAN IK VOOR JOU BETEKENEN
Ik help (afdelings) managers en teams in productie, logististiek, dienstverlening of non-profit.
Met het realiseren van Zelforganisatie.
Met als resultaat: meer betrokkenheid, lager verzuim, verantwoordelijkheid en een beter resultaat.
Copyright © Alle rechten voorbehouden
