INSPIRATIE
“Voor ons brein is denken een bijproduct.” De belangrijkste functie van ons brein is voorspellen wat er gaat gebeuren. Het is een voorspellingsmachine.
Ons brein zit in een zwarte doos; kan er niet uit springen om te checken
Vlak voor je iets gaat doen voorspelt ons brein. Emoties zijn het eindresultaat van deze onbewuste voorspelling. Het brein monitort wat we voelen. En afhankelijk van je achtergrond geef je daar betekenis aan.
95% Van ons gedrag gaat "op de automaat". Bij stress al helemaal, wordt ons emotionele brein actief. Dit is is vele malen groter dan de ratio, die in de hersenschors zetelt. Stress en verandering veroorzaken een voorspelling over de toekomst. Ons brein zoekt naar soortgelijke ervaringen - kan ik dat? - wat als .. - en dan .. ?
We hebben controle over zaken die binnen onszelf liggen. Bijvoorbeeld Victor Frankl. Hij overleefde 3 concentratiekampen. Velen gaven in de kampen de hoop op. Maar enkelen niet, die waren pas dood bij het verlaten van de gaskamer.
de enige vrijheid die we hebben is de vrijheid te kiezen wat iets voor ons betekent
Betekenisgeving is geen vaststaand gegeven! Wanneer ons brein “voorspelt” op basis van negatieve associatie, dan krijgen we negatieve betekenisgeving. Een gedachte houdt niet langer aan dan 17 seconden. Een emotie duurt niet langer dan 6 seconden. We maken zelf herhalende "loops". Om het patroon te doorbreken hebben we andere gedachten nodig, daardoor we andere keuzes maken, waarmee we (voor onszelf) een andere realiteit creëren!
Verander je emotie- voorspellende “loop”. Door je bij uitdaging/ stress steeds af te vragen
- wat voel ik (bijv. ik heb een drempel om te gaan netwerken),
- welke betekenis geef ik aan dit gevoel (ik kan falen, worden afgewezen),
- wat voorspel ik daarmee dat er gaat gebeuren (zie je wel).
emoties zijn te conditioneren
Je betekenisgeving is gecreëerd - een constructie, maar voelt als waar. Het brein maakt namelijk geen onderscheid tussen werkelijk angstig en wat jij voorspelt als angstig. Onze emoties worden gevormd grotendeels gevormd in het gezin van opgroeien, tussen 0 en 7 jaar.
Bronnen:
Om een patroon in ons gedrag te doorbreken moeten we niet een schuld (gevoel) met schuld bestrijden, maar moeten we een stap maken naar een eerstvolgend ietsje beter gevoel.
Het "Lymbisch mengpaneel" @copyright Brigitte Spee - zijn 7 Knoppen of drivers die voor jou op een moment op groen of rood kunnen staan. Je kunt aan de andere knoppen gaan draaien om dit te compenseren.
Onzekerheid is doodeng. Het kost de ratio (prefrontale cortex) veel kruim om het lymbisch systeem (emotie) te beheersen. Zoals bijvoorbeeld bij ontslag. Als dat boven de hoofden hangt - geef duidelijkheid - wie betreft het en wanneer. Geef het brein houvast, randvoorwaarden om optimaal te kunnen functioneren. Want "wat als weerstand wordt gezien - is vaak (een gevolg van) uitputting".
Ons brein is een voorspelmachine pur sang, een patroonherkenner en sterk in gewoontes. Hoewel het brein op zich gek is op “nieuw”, veroorzaakt teveel “nieuw” onrust in de emotionele delen van je hersenen. Langdurige onzekerheid trekt een zware wissel op de Prefrontale Cortex. Almaar dat limbisch systeem in toom te moeten houden dat kost flink energie. Dan ook nog creatief moeten zijn in een verandering. Daar is ons brein niet op ingericht.
Zolang mensen nieuwsgierig blijven, dan zit je qua verandering aan de goede kant. Geef zekerheid waar het kan. Wees duidelijk en ga er niet vanuit dat “mensen moeten leren omgaan met onzekerheid”. Kijk hoe je mensen vanuit de comfort zone naar de stretch zone krijgt zonder in de stress zone te komen.
Verbind je zelf met anderen en breng andere mensen bij elkaar. Sociale uitsluiting is een van de ergste dingen die je mensen aan kunt doen. Iemand die zich alleen voelt staan, niet gezien en gehoord, krijgt daar last van.
Brigitte noemt hiervan een mooi voorbeeld als `'the walk of shame". Wanneer je vanuit het Amerikaanse leger oneervol ontslag krijgt - dan verlaat je je kazerne door tussen je medemilitairen door naar de uitgang te lopen - ze staan met de rug naar je toe.
Of zoals bij inheemse stammen. Heb je daar iets geflikt wat echt niet door de beugel kan (incest, moord) dan word je niet opgesloten maar niemand spreekt meer met je of kijkt je nog zelfs aan. Meestal leidt dit tot afzondering, tot de dood erop volgt.
Het brein is bij uitstek een sociaal medium. Het is “wired for connection”. We presteren beter samen met anderen. Spiegelneuronen maken dat we sterk van anderen leren.Ook maken deze het mogelijk dat we ons in elkaar gaan inleven. Dit zet ons in actie om onaangename situaties voor anderen te willen veranderen.
Uit onderzoek blijkt dat als we stoffen als oxytocine als neusspray krijgen toegediend, we ons coöperatiever gedragen. Wanneer mensen zich met elkaar verbinden maken hun breinen zelf oxytocine aan.
Geef ruimte, geef aandacht - zie en waardeer ieders eigenheid.
Mensen vergelijken zich de hele dag met anderen, op vele gebieden. Als je ergens beter in bent dan de meeste mensen, dan geeft dat een fijn gevoel en stroomt er dopamine. Uit onderzoek blijkt dat "u heeft het puzzeltje goed opgelost" te zien is in een hersenscan. `maar "u heeft het puzzeltje beter opgelost dan de ander" geeft "vuurwerk" te zein in de hersenscan.
Status is situationeel. Denk aan de klassenmoeder op het schoolplein (contact met de docent), secretaresse zijn van een CEO, leidinggeven aan veel mensen, daarmee een eigen kamer "verdienen" etc.. Ergens voor gevraagd worden, waardering krijgen, voedt het gevoel van status. Verlies van status geeft heftige reacties, denk aan gezichtsverlies lijden.
Brigitte geeft een mooi voorbeeld van NS. Na een half jaar wordt een aspirant conducteur automatisch hoofd conducteur. Hier wilden ze wat meer onderscheid in brengen. En de hoofdconducteurs weer conducteur maken om hoofdconducteur te reserveren voor meer taken als mentorschap en dergelijke. Dit ging dus mooi niet door, mensen vinden het heel naar als je ze iets af pakt. En De momenten dat iemand zich ‘Calimero’ voelt zetten niet aan tot het doen van grootse dingen.
Biedt mensen een mix tussen ervaring, inspanning en plezier. Mensen vinden het van nature fijn om ergens goed in te zijn en er beter in te worden. Je instelling is hierbij bepalend. Zie Grow mindset of fixed mindset.
Als een taak de juiste balans heeft tussen ervaring en uitdaging kun je Flow gaan ervaren. Je gaat dan helemaal op in je werk en bereikt schijnbaar moeiteloos resultaten. Zo te werken is hard werken helemaal niet erg. Het brein is in opperste staat van ‘paraatheid’ met de juiste hoeveelheid focus. De prefrontale cortex laat zich maar nauwelijks van de taak afleiden. Door gericht aanwijzingen te geven die het vakmanschap verhogen, wordt het verder verfijnd en verankerd in het brein.
Geef ruimte om zelf tot slimme dingen te komen. Maak een verandering tot een zinvolle bijdrage - bekrachtig de toegevoegde waarde van de verandering aan de wereld.
Niemand werkt graag mee aan een zinloze taak. Als je weet dat er niks mee gedaan wordt, werkt dat op z'n zachtst gezegd niet motiverend. Werk wordt zinvol als erkend en gewaardeerd wordt wat je doet, dat is de eerste stap. Nog sterker werkt het feit dat mensen het fijn vinden bij te dragen aan iets dat groter is dan de directe opbrengst: het welzijn van collega’s, tevreden klanten, een beter milieu, een rechtvaardiger wereld.
Op het moment dat er geen ‘zin’ wordt gevonden, treedt er een proces op in het brein dat
bekend staat als cognitieve dissonantie. Het bewuste deel van het brein gaat dan op zoek naar een reden waarom men iets doet. Daarbij wordt dan vaak gegrepen naar externe motivatoren, zoals geld. En dat is jammer, want bij een intrinsiek motiverende taak werkt het bewuste hard aan het bereiken van het doel en zal dat dus eerder worden bereikt.
Dit gaat om keuzevrijheid: op wat je doet, wanneer je het doet en hoe je het doet.
Mensen vinden het fijn eigen keuzes te mogen maken in hun werk. Zelf bepalen welke klus je aanpakt, hoe je hem indeelt, met wie je samenwerkt, wat je werktijden zijn. Voor de eén is dit (veel) belangrijker, dan voor de ander.
Ook autonomie maakt in het brein dopamine vrij waardoor er meer geleerd kan worden. Geef mensen een keuze. Bijvoorbeeld als een kind mee boodschappen moet doen. Heb je kans op een norsig "Neen". Maar als je vraag "doe je je sandalen aan of je laarsjes" - is het helemaal niet bezig met boodschappen doen, en gaat eenvoudig mee. `het voelt als autonomie!. Zie voorbeeld Cialdini - bord in de tuin.
Wanneer rechtvaardigheid geweld aan wordt gedaan, worden hersendelen actief die ook actief zijn bij fysieke pijn. In tegenstelling tot fysieke pijn kan morele pijn jarenlang blijven terugkeren, elke keer weer even heftig. Het gaat dan niet om geld, maar om het principe. Mensen kunnen dan doorvechten tot aan de Hoge Raad, voor hun eigen zaak of die van een ander. Zoals bijvoorbeeld - iemand anders doet hetzelfde werk, maar zit wel een salarisgroep hoger.
Het brein redeneert bij rechtvaardigheid ook vanuit moraliteit: schade die met opzet is toegebracht vinden we erger dan als het per ongeluk is gebeurd. Ook veroordelen we het actief toebrengen van schade meer dan wanneer die ontstaat door iets wat we nalaten. Schade die via rechtstreeks contact wordt berokkend, vinden we erger dan als het op afstand gebeurt. Kortom, ons brein overweegt een hoop als het gaat over rechtvaardigheid.
Je brein is een goal-seeking device. Geef het een doel, en het gaat.
Gedragsverandering door middel van nudging (een duwtje geven door aanspraak te maken op ons reptielenbrein) wordt steeds vaker ingezet. Het bekendste voorbeeld is misschien wel Booking.com. De site creëert continu een gevoel van ongemak door te melden dat wel zes mensen oók naar dezelfde hotelkamer kijken. Het reptiel in je wordt onrustig en boekt snel de kamer.
De mens beslist vanuit systeem 1 (direct, intuïtief) en alleen als het heel ingewikkeld wordt, schakelt hij over naar een rationeler systeem 2.
Daniel Kahneman en Amos Tversky
Bron: Het natuurcanvas, Rick Landman, 2023
Over leren - dit lukt beter
naarmate je meer hersendelen aanspreekt.
De Amerikaan Robert Cialdini heeft veel van deze nudges verzameld (een duwtje geven) verzameld in zeven beïnvloedings principes. Knoppen die helpen om van een ander iets gedaan te krijgen:
2. Schaarste – “er is beperkte voorraad, grijp nú je kans”. Bekend voorbeeld van Booking.com als hiervoor beschreven.
3. Sociale wilskracht. We zijn als schapen – een kuddedier. Wie gaat er naar een terras wat helemaal leeg is (terwijl ernaast een goed gevuld terras is).
En bijvoorbeeld hypes als Pokemon komen zo tot stand
4. Gelijkheid/ eenheid.De sterkste vorm van eenheid is de familierelatie, waardoor wij van familieleden vaak meer aannemen dan van buitenstaanders.
Dit effect kan ook optreden bij een gedeelde culturele achtergrond, eenzelfde leeftijd of gedeelde waarden en interesses. Of als mensen (én bedrijven)
op eenzelfde locatie zijn; bijvoorbeeld bij een sportevenement of een concert.
5. Sympathie. Mensen die we aardig vinden, geloven we sneller en gunnen we meer. Een goede beïnvloeder zorgt dan ook voor een gunfactor.
Onder meer door complimenten te geven aan de ander.
5. Consistentie - zoek vragen waar de ander ja op zegt. Eenmaal ja gezegd kan de ander moeilijk terug. Zo werd bewoners bijvoorbeeld gevraagd een lelijk bord
in hun tuin te plaatsen. 84% Zei nee. Maar was de bewoners eerst gevraagd "wil je een bescheiden bord met "drive safe" in je tuin (en wie staat daar niet achter) -
dan gaf vervolgens slechts 27% geen toestemming het grotere, lelijke bord te plaatsen. Eenmaal ja gezegd is ja.
6. Wederkerigheid - ik doe wat voor jou – jij doet wat voor mij. Dit kan gaan om kleinigheden. Zo krijg je in restaurants bij de rekening vaak een pepermuntje -
dat levert 3% meer fooi op! Met 2 pepermuntjes - 14% meer fooi. En bij "jullie waren de allerleukste gasten ooit" zelfs 27 % meer fooi.
Wat hier prachtig op aansluit is “the Work” van Byron Katie. Hiermee onderzoek je je gedachten met 4 vragen:
Met vervolgens een “omkering” van de gedachte - naar het tegenovergestelde, - naar de ander, of naar jezelf. Blijkt dit net zo waar of zelfs meer. Geef dan per omkering 3 ware voorbeelden uit je leven.
WAT KAN IK VOOR JOU BETEKENEN
Ik help (afdelings) managers en teams in productie, logististiek, dienstverlening of non-profit.
Met het realiseren van Zelforganisatie.
Met als resultaat: meer betrokkenheid, lager verzuim, verantwoordelijkheid en een beter resultaat.
Copyright © Alle rechten voorbehouden
